Olejki eteryczne

Olejki eteryczne to najtrudniejszy temat, z którym postanowi?am si? zmierzy? do tej pory. Nie jestem specjalistk? w tej dziedzinie, bo to kwestia bardzo z?o?ona, ale postaram si? przedstawi? go w sposób prosty i praktyczny, ale jednocze?nie w miar? mo?liwo?ci rzetelny. B?d? pisa? o olejkach tylko pod k?tem ich w?a?ciwo?ci kosmetycznych, ale nale?y pami?ta? ?e maj? one wiele innych zastosowa?, zw?aszcza w aromaterapii.

Odpowiednio u?yte olejki eteryczne b?d? bardzo warto?ciowym dodatkiem do naszych domowych kosmetyków. Oczywi?cie, mog? s?u?y? jedynie jako naturalny zapach, ale szkoda by?oby przy okazji nie skorzysta? z ich bogatych w?a?ciwo?ci. Umiej?tnie wykorzystane olejki wspomog? oczyszczanie, uszczelni? naczynia krwiono?ne, pomog? uregulowa? wydzielanie sebum lub dadz? efekt ?ci?gaj?cy i zmniejszaj?cy zmarszczki. Wszystkie maj? równie? w?a?ciwo?ci przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Ja bardzo ch?tnie z nich korzystam i staram si? zachowa? balans pomi?dzy uzyskaniem ?adnego zapachu a wzbogaceniem kosmetyku w dodatkowe w?a?ciwo?ci, zgodnie z jego przeznaczeniem.

Czym s? olejki eteryczne?

Olejki eteryczne s? silnie skoncentrowanymi ekstraktami z ro?lin. Wyst?puj? we wszystkich ich cz??ciach – w kwiatach, ?odygach, li?ciach, korzeniach, owocach i korze. Ich funkcj? jest m.in. wabienie owadów czy odstraszanie szkodników. Rol? olejków eterycznych porównuje si? do ludzkich hormonów.

Jest kilka metod pozyskiwania olejków eterycznych z ro?lin. Pierwszym z nich jest destylacja z par? wodn?. Para wodna „wydobywa” olejki i po sch?odzeniu oparów mo?na je zebra? z powierzchni wody. Produktem ubocznym s? w tym przypadku tzw. hydrolaty (np. woda ró?ana). Metod? t? stosuje si? w przypadku kwiatów, li?ci i zió?. Innym sposobem jest t?oczenie na zimno (wyciskanie) – tak uzyskuje si? olejki z cytrusów. Trzecia metoda polega na ekstrakcji z u?yciem rozpuszczalników. Korzysta si? w niej z syntetycznego rozpuszczalnika, który na ko?cu oddziela si? od olejku. Stosuje si? j? w przypadku wyj?tkowo cennych olejków, np. ja?minowego. Ostatni? metod? jest ekstrakcja alkoholowa, do której u?ywa si? tylko czystego alkoholu. Korzysta si? z niej przy pozyskiwaniu m.in. olejku waniliowego.

Olejki eteryczne maj? niezwykle skomplikowany sk?ad i nawet te uzyskane z ro?lin jednego gatunku mog? mie? ró?ne w?a?ciwo?ci. Dzieje si? tak, poniewa? maj? ró?ne chemotypy, tj. inny sk?ad chemiczny. Dlatego zawsze warto sprawdzi?, z jakim dok?adnie olejkiem mamy do czynienia.

Pod nazw? olejki eteryczne mo?na spotka? tak?e syntetyczne esencje zapachowe. Dokonuj?c zakupu upewnijcie si? wi?c, ?e wybrali?cie naturalny olejek uzyskany z ro?lin. Tylko taki b?dzie warto?ciowym sk?adnikiem kosmetyków, a nie jedynie dodatkiem zapachowym.

Przeciwwskazania

Pomimo i? wi?kszo?? olejków eterycznych ma pi?kny, kusz?cy zapach, nie nale?y ich traktowa? tylko i wy??cznie jako dodatków zapachowych. S? one bardzo skoncentrowanymi wyci?gami z ro?lin i nale?y post?powa? z nimi bardzo ostro?nie, bo niew?a?ciwie stosowane mog? nam zaszkodzi?. Przede wszystkim trzeba pami?ta?, ?e nie nak?ada si? ich bezpo?rednio na skór?, tylko w postaci rozcie?czonej (z kilkoma wyj?tkami). Nale?y równie? uwa?a?, aby nie stosowa? ich w nadmiarze – przeciwnym razie mog? wywo?a? podra?nienia.

Koniecznie musimy pami?ta? równie?, ?e olejki cytrusowe s? fotouczulaj?ce. Oznacza to, ?e po ich zastosowaniu mo?e doj?? do niepo??danych reakcji na skórze, zazwyczaj w postaci przebarwie?. Z tego powodu po u?yciu kosmetyku z dodatkiem takiego olejku nie powinni?my wystawia? skóry na bezpo?rednie dzia?anie promieni s?onecznych. Najlepiej jest stosowa? je do kosmetyków na noc. Olejków cytrusowych nie powinno si? równie? dodawa? do k?pieli w zbyt du?ych ilo?ciach, bo mog? podra?nia? skór?.

Na olejki eteryczne szczególnie powinny uwa?a? kobiety w ci??y i w okresie karmienia piersi?. Niektóre z nich mog? wywo?ywa? bardzo niepo??dane efekty (np. skurcze macicy) i w ogóle nie powinno si? ich stosowa? w tym okresie. Do takich olejków nale?? w szczególno?ci: ró?any, tymiankowy, bazyliowy; olejki korzenne: any?kowy, cynamonowy, imbirowy, go?dzikowy; olejki z drzew iglastych: cyprysowy, cedrowy, sosnowy, jod?owy. W pierwszych 3 miesi?cach ci??y nie wolno stosowa? równie? olejków: sza?wiowego, geraniowego, ja?minowego, ja?owcowego, z mi?ty pieprzowej, rozmarynowego, lawendowego i z rumianu rzymskiego.

Przegl?d wybranych olejków eterycznych

Poni?ej opisz? olejki, z których najcz??ciej korzystam podczas przygotowywania swoich domowych kosmetyków. Wi?kszo?? z nich jest ?atwo dost?pna, niektóre mo?na kupi? nawet w aptekach.

Olejki cytrusowe

Olejek ze s?odkiej pomara?czy – uzyskuje si? go ze skórek owoców, ma ?agodne dzia?anie i przyjemny owocowy zapach; wspomaga proces tworzenia si? kolagenu w skórze i pomaga zwalcza? cellulit; odpowiedni do wszystkich rodzajów cery.

Olejek grejpfrutowy – podobnie jak pomara?czowy uzyskuje si? go przez wyt?aczanie skórek owoców, ma orze?wiaj?cy, owocowy zapach; dzia?a na skór? tonizuj?co i wspomaga walk? z cellulitem.

Olejki kwiatowe

Olejek neroli – uzyskiwany z kwiatów pomara?czy gorzkiej, ma pi?kny egzotyczno-kwiatowy zapach; dzia?a przeciwzapalnie, regeneracyjnie i uelastyczniaj?co na skór?, zmniejsza blizny i rozst?py, zapobiega powstawaniu zmarszczek; mo?na go stosowa? do ka?dego rodzaju cery, szczególnie naczynkowej, t?ustej i dojrza?ej, a tak?e wra?liwej.

Olejek lawendowy – otrzymuje si? go z kwiatów i ?odyg lawendy w?skolistnej (lekarskiej), ma intensywny, kwiatowy zapach i bardzo wszechstronnie dzia?anie; dzia?a silnie bakteriobójczo i przeciwgrzybiczo, przyspiesza gojenie si? ran, podra?nie? i oparze?, tak?e tych wywo?anych uk?szeniami owadów i s?o?cem; wspomaga walk? z tr?dzikiem, ?upie?em i wypadaniem w?osów, delikatnie tonizuje skór? i reguluje wydzielanie sebum; jest jednym z nielicznych olejków, które mo?na nak?ada? bezpo?rednio na skór? bez rozcie?czenia; w ma?ych ilo?ciach mo?na stosowa? go nawet u dzieci; nadaje si? do ka?dego rodzaju cery, równie? wra?liwej.

Olejek geraniowy – uzyskiwany z ro?lin z rodzaju Pelargonum, ma intensywny kwiatowy zapach przypominaj?cy ró??; dzia?a silnie przeciwbakteryjnie, tonizuj?co, reguluje gospodark? p?ynami i poprawia ukrwienie skóry, dzi?ki czemu ma dzia?anie antycellulitowe, przyspiesza gojenie si? ran, zmniejsza rozst?py; stosuje si? go do leczenia infekcji skóry, na wypryski, tr?dzik i ?upie?; odpowiedni do cery dojrza?ej, a tak?e t?ustej; UWAGA: olejek ten stymuluje estrogen, wi?c nie powinno si? go stosowa? równocze?nie z tabletkami antykoncepcyjnymi.

Olejek ylyng-ylang – uzyskuje si? go z kwiatów drzewa ylangowego (jagodlin wonny), ma bardzo intensywny orientalny zapach; zmniejsza przet?uszczanie si? skóry i wypadanie w?osów, nadaje si? do piel?gnacji w?osów delikatnych i suchych; polecany do cery t?ustej.

Olejki zio?owe

Olejek rozmarynowy – otrzymuje si? go z li?ci i ga??zek rozmarynu lekarskiego, ma intensywny, zio?owy zapach; dzia?a tonizuj?co, pobudza kr??enie krwi i ?agodzi bóle mi??ni; wspomaga walk? z ?upie?em, wypadaniem w?osów i cellulitem; polecany do cery t?ustej.

Olejek z trawy cytrynowej – uzyskiwany z rosn?cej w Indiach trawy Cymbopogon citratus, ma bardzo intensywny cytrusowy zapach; jest silnym ?rodkiem przeciwgrzybiczym, stosuje si? go przy infekcjach skóry, pobudza kr??enie krwi; ze wzgl?du na intensywne dzia?anie zaleca si? stosowanie na skór? w niewielkich ilo?ciach.

Olejek z mi?ty pieprzowej – uzyskiwany z ziela mi?ty pieprzowej, ma intensywny s?odko-mi?towy zapach; dzia?a odka?aj?co, ?agodzi oparzenia s?oneczne i uk?szenia owadów, od?wie?a, daje efekt ch?odzenia, idealny do kosmetyków na lato.

Olejek z paczuli – uzyskuje si? go z ziela paczulki wonnej (brodziec paczulka), ma specyficzny orientalno-zio?owy zapach; dzia?a silnie bakterio- i grzybobójczo, przeciwzapalnie i ?ci?gaj?co, przyspiesza gojenie si? ran i wspomaga walk? z ?upie?em; zapobiega zatrzymywaniu p?ynów w organizmie, dlatego pomaga zwalcza? cellulit, wspomaga równie? regeneracj? skóry i reguluje prac? gruczo?ów ?ojowych; jest dobrym dodatkiem do dezodorantów; polecany do cery suchej.

Olejki drzewne

Olejek z drzewa herbacianego – uzyskuje si? go z drzew herbacianych – melaleuki skr?tolistnej (nie ma nic wspólnego z herbat?), charakteryzuje si? bardzo intensywnym i niekoniecznie przyjemnym, ?ywicznym zapachem przypominaj?cym eukaliptus; ma silne w?a?ciwo?ci antyseptyczne, przeciwgrzybicze, leczy stany zapalne skóry i przyspiesza gojenie si? ran; pomimo intensywnego dzia?ania jest doskonale tolerowany przez skór?; dobry dodatek do dezodorantów; nadaje si? do piel?gnacji cery t?ustej i tr?dzikowej.

Olejek z drzewa ró?anego – uzyskiwany z drzew gatunku Aniba rosaeodora, ma bardzo przyjemny, kwiatowy zapach; dzia?a tonizuj?co, wspomaga regeneracj? skóry i walk? ze zmarszczkami; polecany do cery dojrza?ej, suchej i wra?liwej

Olejek z drzewa sanda?owego – otrzymywany z drzew sanda?owca, ma przyjemny, orientalny, s?odki zapach; dzia?a silnie antyseptycznie, przeciwzapalne, ?agodzi podra?nienia skóry i regeneruje j?, ?agodzi podra?nienia; nadaje si? do piel?gnacji cery tr?dzikowej i suchej.

Olejek cedrowy – najcenniejszy uzyskuje si? z cedru atlaskiego (z drzew pochodz?cych z gór Atlas), ma balsamiczno-?ywiczny zapach; stosuje si? go przy infekcjach naskórka, ?ojotoku, ?upie?u, przet?uszczaniu si? skóry i w?osów, ?ysieniu i podra?nieniach; ma dzia?anie tonizuj?ce i antycellulitowe; polecany do cery t?ustej i tr?dzikowej.

Olejek z kadzid?owca – uzyskuje si? go z ?ywicy drzewa Boswellia carterii, ma ?ywiczny zapach; dzia?a silnie odka?aj?co, uelastycznia i od?ywia skór?, ?agodzi podra?nienia, uszczelnia naczynia krwiono?ne, zapobiega powstawaniu blizn i starzeniu si? skóry; odpowiedni do ka?dego rodzaju cery, zw?aszcza dojrza?ej, naczynkowej i wra?liwej.

Domowe receptury

Od?wie?aj?ca mgie?ka do cia?a

B?dziesz potrzebowa?:

– butelki z atomizerem o pojemno?ci 100 ml.

– 99 ml. przegotowanej wody (ostudzonej)

– ¼ ?y?eczki sody oczyszczonej

– 20-25 kropli olejku eterycznego (lub mieszanki kilku olejków)

---

Przepis jest banalnie prosty – wystarczy wymiesza? wszystkie sk?adniki w butelce, zakr?ci? i potrz?sn?? przed ka?dym u?yciem. Jedyne wyzwanie dotyczy wyboru olejków eterycznych. Wszystkie olejki maj? w?a?ciwo?ci bakteriobójcze, wi?c nadaje si? ka?dy, którego zapach lubimy. Mo?emy jednak wybra? te, które dzia?aj? wyj?tkowo silnie bakteriobójczo, np. olejek z drzewa herbacianego, lawendowy, geraniowy, paczuli czy z kadzid?owca. W przypadku niektórych z nich zapach jest do?? ostry i intensywny, wi?c mo?na go po??czy? z jakim? l?ejszym i przyjemniejszym. Pami?tajmy równie?, ?e je?li zamierzamy u?ywa? mgie?ki latem, powinni?my si? powstrzyma? od dodania cytrusowych olejków, mimo ?e to bardzo kusz?ce. W wyj?tkowo upalne dni dobrze sprawdzi si? olejek mi?towy (z mi?ty pieprzowej lub zielonej), który daje wra?enie ch?odzenia.

---

Wykaz ?róde?:

Waite Brown Claire, „Uzdrawiaj?ca moc olejków eterycznych”, Wydawnictwo Alma-Press, 2019

Farber Susanna, Meyer Axel, „Olejki aromatyczne – w domowej apteczce”, Wydawnictwo Purana, 2017

Brud W?adys?aw, Konopacka Iwona, „Pachn?ca apteka. Tajemnice aromaterapii”, Agencja Wydawnicza Comes

Hebda Klausyna, „Zio?owy Zak?tek”, Wydawnictwo Nasza Ksi?garnia, Warszawa 2014